Göbek taşı nasıl temizlenir ?

Göbek Taşı Nasıl Temizlenir? İktidarın Mermerinde Bir Siyaset Bilimi Okuması

Bir siyaset bilimci olarak, bazen toplumun derin yapısını anlamak için bir meydan, bir anıt ya da bir taşın yüzeyine bakmak yeterlidir. Göbek taşı, yalnızca hamam kültürünün bir parçası değil; aynı zamanda iktidarın, aidiyetin ve toplumsal temsillerin sembolik mekânıdır. Bu yazı, “Göbek taşı nasıl temizlenir?” sorusunu hijyenin ötesine taşıyarak, devletin kendini arındırma pratiklerinden, ideolojinin mermerine sinmiş güç izlerine kadar uzanan bir politik analize dönüştürür.

Göbek Taşı: Sıcaklığın ve İktidarın Merkezi

Hamam mimarisinde göbek taşı, hem fiziksel hem de toplumsal bir merkezdir. Isı oradan yayılır; insanlar çevresinde toplanır. Bu düzen, bir mikro-iktidar yapısını yansıtır. Tıpkı devletin merkezî gücü gibi, göbek taşı da etrafındaki her şeyi ısıtır, biçimlendirir, yönlendirir. Peki, bu taşın kirlenmesi neyi temsil eder?

Bir toplumda iktidar kirlenirse, kurumların mermeri de matlaşmaz mı?

“Temizlik” burada yalnızca fiziksel değil, aynı zamanda ahlaki ve siyasal bir eylemdir.

Modern devletlerde “temizlik” politikaları, tıpkı hamamın ısısı gibi, kontrol mekanizması olarak işler. Devlet kendi göbek taşını – yani merkezî otoritesini – sürekli olarak cilalamak ister. Bürokrasi, medya, ideoloji; hepsi bu temizlik ritüelinin araçlarıdır. Ancak, mermeri sürekli parlatmak bazen üzerindeki çatlakları görünmez kılar.

İktidarın Arınma Ritüelleri

Göbek taşının temizlenmesi, iktidarın meşruiyetini yeniden üretme süreci gibidir. Devlet, düzenini korumak için kendini arındırır — yolsuzlukla mücadele eder, reform yapar, etik kodlar ilan eder. Ancak bu “arınma”, çoğu zaman seçici bir temizliğe dönüşür.

Tıpkı sabunun elin bazı yerlerine ulaşmaması gibi, iktidar da kendine dokunmayan bir temizlik uygular. “Kim temizliyor, kim temizleniyor?” sorusu, burada belirleyici hale gelir.

Kadınlar tarih boyunca bu temizlik ritüelinin görünmeyen aktörleri olmuştur. Hamam kültüründe olduğu gibi, siyasal kültürde de kadın emeği “sessiz hijyenin” temsilidir. Erkek egemen siyaset, stratejik ve güç odaklı bir temizlik yaparken, kadınlar genellikle demokratik katılım ve toplumsal dayanışma ekseninde bir arınma tahayyül eder. Bu fark, siyasal alanın duygusal coğrafyasını da belirler.

Kadınların Demokratik Temizliği, Erkeklerin Stratejik Parlatması

Toplumsal cinsiyet açısından bakıldığında, göbek taşını temizleme metaforu iki farklı siyasal eylem biçimini simgeler. Erkek egemen siyaset genellikle yüzeysel, stratejik ve görünür bir temizlik peşindedir: imaj yönetimi, reform paketi, sembolik hesaplaşmalar… Kadın temelli siyaset ise ilişkisel ve kolektif bir temizlik önerir: dayanışma, hesap verebilirlik ve toplumsal empati.

Bu iki yaklaşım bir araya geldiğinde, gerçek anlamda bir toplumsal arınmadan söz edebiliriz.

Ama şu soru her zaman ortadadır: “Temizlik gerçekten kimin çıkarına?”

Bir toplum kendi göbek taşını temizlerken, kimi dışarıda bırakıyor? Hangi sesler, hangi lekeler “görünmez” ilan ediliyor?

İdeoloji, Vatandaşlık ve Mermerin Hafızası

Göbek taşı, yalnızca bir taş değildir; hafızadır. Üzerine oturan her beden, bıraktığı her iz, toplumsal bir hikâyeye dönüşür. İdeoloji, bu taşın üzerine kazınmış sessiz yazılardır. Vatandaş, bu taşın üzerinde biçimlenir, terler, arınır.

Devletin göbek taşı da böyledir: vatandaş, kurumlar ve ideoloji arasındaki o sıcak temasta yeniden şekillenir.

Bir ideoloji, toplumun kirini değil, bazen de kimliğini siler. Vatandaş, temizlenmiş bir hikâyenin parçası olur; ama bu temizlik, çoğu zaman hatırlamayı da yok eder. “Temiz bir toplum mu istiyoruz, yoksa lekeleriyle yüzleşen bir toplum mu?”

Bu soru, her demokrasinin merkezinde yanıt bekler.

Sonuç: Arınma mı, Görünmezlik mi?

Göbek taşı nasıl temizlenir?

Sabunla, suyla, ama en önemlisi farkındalıkla.

Bir toplumun kendi göbek taşını temizlemesi, kendi iktidarını sorgulama cesaretiyle mümkündür. Gerçek temizlik, yalnızca parlatmakla değil, geçmişin terini, emeğini ve çatlaklarını görmeyi kabullenmekle başlar.

Belki de siyaset bilimi bize şunu öğretir: Bir taşın temizliği, onun ne kadar parladığıyla değil, ne kadar gerçeği yansıttığıyla ölçülür.

Etiketler: #SiyasetBilimi #İktidarVeToplum #KadınSiyaseti #ToplumsalTemizlik #GöbekTaşı