Kandil Simidi Hangi Ülkenin? Simidin Pasaportu, Komşuluk Diplomasisi ve Biraz da Mutfağın Jeopolitiği
Şimdi dürüst olalım… Bir kandil gecesinde gelen misafire çayla birlikte kandil simidi uzatıp “Al bakalım bu da İtalyan mutfağının bir şaheseri” diyen kimse olmadı. Ama işte mesele tam da burada başlıyor: Kandil simidi kimin? Hangi ülkenin? Yoksa hepimizin mi? Gel, bu çıtır, susamlı, bayram gibi kokan meseleyi biraz mizah, biraz strateji ve bolca merakla ele alalım.
Kandil Simidi Savaşları: Erkekler Strateji Kurar, Kadınlar Hatırayı Anlatır
Diyelim ki bir masa etrafında toplandık ve bu soruyu ortaya attık. Erkekler hemen stratejik bir plan yapar: “Bak kardeşim, Osmanlı topraklarında doğmuş, İstanbul’da yayılmış, demek ki Türk mutfağına aittir. Nokta.”
Kadınlar ise daha empatik yaklaşır: “Evet ama Yunanistan’da da buna benzer kurabiyeler var, Balkanlarda da yapılıyor. Belki de ortak bir kültür mirasıdır.”
Sonuç? Biri elinde tarih kitaplarıyla “hak sahipliği” davası açarken, diğeri çocukluğunda anneannesinin mutfakta pişirdiği simitlerin kokusunu anlatır. Bizim gibi meraklılar da ortada kalır: “Ee şimdi bu simit kimin?”
Osmanlı’dan Günümüze: Bir Kültürün Hamurunda Pişen Lezzet
Kandil simidinin hikâyesi aslında çok eskiye dayanır. Osmanlı İmparatorluğu döneminde kandil geceleri (Miraç, Mevlid, Regaip gibi özel dini günler) halk arasında büyük bir coşkuyla karşılanırdı. Camiler süslenir, kandiller yakılır, insanlar birbirine tatlılar ve hediyeler gönderirdi. İşte bu özel günlerde dağıtılan küçük, halka şeklindeki susamlı simitler, zamanla “kandil simidi” adını aldı.
Yani teknik olarak bu simidin doğum yeri Osmanlı mutfağıdır. Bu da bugünkü anlamıyla Türkiye’yi işaret eder. Fakat unutmayalım: Osmanlı sınırları sadece bugünkü Türkiye’den ibaret değildi. Balkanlardan Orta Doğu’ya, Kafkasya’dan Kuzey Afrika’ya kadar uzanan geniş bir coğrafyada benzer tarifler yapıldı ve sevildi. Bu yüzden bugün kandil simidinin “vatandaşlık durumu” biraz karmaşık: Doğum yeri Osmanlı mutfağı, vatandaşlığı Türkiye, ama pasaportunda çok sayıda damga var.
Balkanlar ve Ortadoğu’da Simidin Akrabaları
İşte işin en eğlenceli kısmı da burada: Kandil simidi yalnız değil. Balkanlar’da “koulouri”, Yunanistan’da “koulourakia”, Arap dünyasında “kaak” adıyla benzer lezzetler karşımıza çıkar. Hepsi halka şeklinde, bazıları tatlı, bazıları tuzlu… Tıpkı uzak akrabalar gibi: Aynı aileden geliyorlar ama her biri farklı kültürün sofrasında ayrı bir kimlik kazanmış.
Tıpkı bir akraba toplantısında biri “Ben Ankara’da doğdum” deyip diğeri “Ama ben Atina’da büyüdüm” diyorsa, kandil simidi de kendi kökenini Osmanlı mutfağında bulur ama birçok ülkenin mutfağında kendine yer edinir.
Bir Kültür Elçisi: Sadece Kurabiye Değil, Bir Davet
Kandil simidi sadece bir yiyecek değil, bir mesajdır: “Bugün özel bir gün, seni düşündüm.” Komşuya bir tabak kandil simidi götürmek, akrabaya küçük bir kutu bırakmak, belki de hiç konuşmadığın biriyle sohbet başlatmak için en tatlı bahanedir. Bu yüzden onun kökeni kadar, taşıdığı anlam da önemlidir.
Ve evet, bu anlamı belki de en iyi kadınlar anlatır. “Kandil simidini yaparken hamura sevgimi de kattım” diyen bir anneannenin hikâyesi, tüm tarih kitaplarından daha derin olabilir. Erkekler ise stratejik bakışlarıyla “Bu kültürel diplomasi örneğidir” diyerek işi resmiyete döker. Ama her iki yaklaşım da bize şunu hatırlatır: Kandil simidi yalnızca mutfakta değil, ilişkilerde de pişer.
Günümüz Sofralarında: Gelenek, Modernlik ve Bir Çay Eşliği
Bugün şehirlerde market raflarında hazır kandil simitleri satılsa da, birçok evde hâlâ anne eliyle yoğrulur. Kimi çörek otu koyar, kimi mahlep ekler, kimi de içine sürpriz baharatlar katar. Tarifler değişse de bir şey sabittir: Kandil simidi, birlik ve hatırlanma duygusunun simgesidir.
İstanbul’da bir çayın yanında çıtır kandil simidi yemekle, Priştine’de ya da Selanik’te benzer bir simidi tatmak arasında aslında çok da fark yoktur. Çünkü mesele sadece lezzet değil, paylaşılan gelenektir.
Sonuç: Kandil Simidinin Pasaportu Ortak, Kalbi Bizim
“Kandil simidi hangi ülkenin?” sorusuna cevap verirken tıpkı bir aile soy ağacını çıkarır gibi davranmalıyız. Evet, doğduğu yer Osmanlı mutfağıdır ve bugün Türkiye onun en sadık ev sahibidir. Ama bu lezzet Balkanların, Orta Doğu’nun ve Akdeniz’in ortak mutfak mirasıdır. Kısacası: Kandil simidi bir ülkenin değil, bir kültürün vatandaşıdır.
—
Peki sen ne düşünüyorsun? Sence kandil simidi sadece Türkiye’ye mi ait, yoksa tüm coğrafyanın ortak lezzeti mi? Tarifinde mutlaka koyduğun bir malzeme var mı? Yorumlarda bu çıtır konuyu birlikte yoğuralım 🍪☕